انواع تجهیزات حفاظت چشم و صورت را بشناسیم
چشم یکی از اعضای فوق‌العاده مهم و حساس بدن است؛ بنابراین واجب است تا از آن در برابر خطرات احتمالی محافظت نماییم. طبق بررسی‌های به‌عمل‌آمده، 60 درصد کسانی که در حین کار دچار آسیب در ناحیه صورت و یا چشم شده‌اند به دلیل استفاده نکردن آنها از تجهیزات حفاظت چشم و صورت است.
چرا باید از وسایل حفاظت چشم و صورت استفاده نماییم؟
هما ما می‌دانیم که چشم از اعضای حیاتی بدن به شمار می‌آید و درصورتی‌که این عضو حیاتی دچار مشکل شود، فرد دچار صدمات روحی و جسمی غیر قابل جبرانی در زندگی خواهد شد. ازاین‌رو بهتر است قبل از شروع کارهای خطرناک مانند جوشکاری، ریخته‌گری، سندبلاست و… حتماً از وسایل استاندارد محافظت از چشم و صورت استفاده نماییم. فراموش نکنیم که استفاده از تجهیزات حفاظتی نامناسب و غیراستاندارد، باعث صدمات جبران‌ناپذیری به چشم و صورت می‌گردد. در ادامه به چرایی استفاده از این تجهیزات می‌پردازیم.
- ممانعت از ورود گرد و خاک، تراشه‌های فلزی یا چوب ناشی از فعالیت‌های براده‌برداری، سنگ‌زنی، اره کردن و چکش‌کاری به چشم.
- جلوگیری از پاشیدن مواد در حین استفاده از ابزار برقی، مواد خورنده، مایعات داغ یا سایر محلول‌های خطرناک به صورت و چشم.
- پیشگیری از صدمات ناشی از تابش اشعه ماورای‌بنفش و مادون‌قرمز به چشم
- ممانعت از برخورد اجسام از قبیل شاخه درختان، زنجیرها، ابزار یا طناب به صورت و چشم.
- پیشگیری از ورود برخی باکتری‌ها و ویروس‌های عفونی به چشم.
- جلوگیری از صدمه‌زدن انرژی ساطع شده از جوشکاری، اشعه مضر ناشی از استفاده از لیزر یا انواع اشعه به چشم.
انواع تجهیزات حفاظت چشم و صورت
در بازار انواع مختلفی از تجهیزات ایمنی مناسب وجود دارند که برای محافظت از چشم و صورت مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته انتخاب تجهیزات بستگی به نیاز و نوع فعالیت شما دارد. مثلاً برخی از انواع عینک‌ها مانند عینک‌های واردن، فتوکرومیک، ویزور ایمنی اپتیکال، عینک‌های ایمنی اکریلیک، پلی‌اورتان و یا شیلدهای محافظت صورت تنها بخشی از تجهیزات حفاظت چشم و صورت هستند. این تجهیزات از برخورد مایعات، اجسام تیز، مواد شیمیایی، اشعه‌های مضر به چشم یا صورت جلوگیری می‌کنند. به‌طورکلی تجهیزات محافظتی چشم و صورت به 7 گروه تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
گروه اول عینک‌های ایمنی
لنز این عینک‌ها مقاوم در برابر ضربه بوده و قاب آنها از جنس فلز یا پلاستیک است. طبق استاندارد CSAاین عینک‌ها به دو کلاس A و B طبقه‌بندی می‌شوند. عینک‌های ایمنی کلاس A دارای لبه محافظ جانبی هستند و عینک ایمنی کلاس B علاوه بر لبه محافظ، دارای محافظ در برابر تشعشعات است.
گروه دوم تجهیزات حفاظت چشم و صورت
عینک‌های حفاظتی
این عینک‌ها به دو گروه عینک‌های فنجانی (گاگل) و عینک‌های پوششی تقسیم می‌شوند.
- عینک‌های گاگل : عینک‌های فنجانی به صورت کامل چشم و ناحیه اطراف آن را پوشش می‌دهند و مانع ورود هرگونه ذرات ریز به داخل چشم می‌شوند. بندهای این عینک‌ها قابل تنظیم بوده و همچنین مجهز به روزنه‌های تهویه برای عبور هوا هستند. عینک‌های فنجانی در سه کلاس A، B، C در بازار موجود هستند.
-عینک فنجانی کلاس A دارای روزنه‌های مستقیم هستند و تنها از ورود ذرات بزرگ به چشم جلوگیری می‌کند.
-عینک فنجانی کلاس B دارای روزنه‌های تهویه غیرمستقیم هوا است و به‌خاطر همین از ورود ذرات ریز مانند گردوغبار و مایعات به چشم جلوگیری می‌کند.
-عینک فنجانی کلاس C از چشم در برابر تشعشعات مختلف محافظت می‌نماید.
- عینک‌های حفاظتی پوششی: این عینک‌ها برای قرارگرفتن روی عینک‌های طبی طراحی شده‌اند و دارای بندهای ارتجاعی و قابل‌تنظیم هستند. عینک‌های پوششی در سه کلاس طراحی و تولید شده‌اند.
– عینک‌های پوششی کلاس A دارای روزنه‌های تهویه مستقیم هوا هستند.
-عینک پوششی کلاس B مجهز به روزنه‌های غیرمستقیم برای تهویه هوا که از بخار گرفتگی شیشه‌های عینک جلوگیری می‌کنند.
-عینک پوششی کلاس C از چشم در برابر تشعشع محافظت می‌کند.
گروه سوم ماسک‌های جوشکاری
ماسک‌های جوشکاری نوعی دیگر از تجهیزات حفاظت چشم و صورت هستند که از چشم‌ها و صورت در برابر اشعه‌ها و ضربات محافظت می‌کنند. این ماسک‌ها یا به صورت لنز ثابت و یا لنز متحرک طراحی شده اند. ماسک‌های جوشکاری با لنز متحرک دارای سه نوع لنز هستند که عبارت‌اند از:
- یک لنز بیرونی جهت تمیز نگه‌داشتن عینک
- لنز شیشه‌ای یا پلاستیکی برای جلوگیری از ضربه که بر روی خود ماسک قرار می‌گیرد.
- صفحه فیلترکننده از جنس شیشه و یا پلاستیک که بر روی درب متحرک ماسک قرار می‌گیرد.
البته در کارگاه‌هایی که خطر آلودگی با مواد شیمیایی و یا آلودگی صوتی بسیار بالا است از نوع خاصی از ماسک‌های جوشکاری استفاده می‌شود که این ماسک‌ها مجهز به گوشی‌های صداگیر و سیستم تصفیه هوا هستند.
گروه چهارم تجهیزات حفاظت چشم و صورت حفاظ‌های دستی جوشکاری
این ماسک‌ها نیز مانند ماسک‌های جوشکاری برای حفاظت در برابر اشعه و ضربه طراحی شده‌اند. اما حفاظ‌های دستی جوشکاری فاقد درب متحرک لنز هستند.
گروه پنجم هودها
هودها که از پنجره‌های پلاستیکی مقاوم تشکیل شده‌اند از چشم و صورت در برابر ضربه محافظت می‌کنند همچنین دارای سیستم تأمین هوا هستند. انواع هودها عبارت‌اند از:
- نوع A با پنجره‌های مقاوم در برابر ضربه
- نوع B برای حفاظت در برابر گردوغبار و پاشیدن مواد خطرناک و مواد خورنده
- نوع C محافظ در برابر اشعه‌های مختلف
- نوع D مناسب برای محیط‌هایی با حرارت بالا
گروه ششم حفاظ‌های صورت
این محافظ صورت از یک پنجره (ویزور شفاف) تشکیل شده است و وظیفه آن محافظت از صورت و چشم‌ها در برابر ضربه، پاشیدن مواد خطرناک شیمیایی، حرارت و نورهای خیره‌کننده است. حفاظ‌های صورت به سه دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
- حفاظ‌های صورت نوع A محافظ ضربه و پاشیدن مواد خطرناک
- حفاظ‌های نوع B محافظ اشعه‌ها
- حفاظ‌های نوع C محافظ در برابر حرارت زیاد
گروه هفتم تجهیزات محافظتی چشم و صورت مجهز به ماسک‌های تنفسی
برخی از تجهیزات حفاظت چشم و صورت مجهز به ماسک های تنفسی هستند، این نوع ماسک‌ها به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- دسته اول برای حفاظت در برابر ضربه و پاشیدن مواد
- دسته دوم برای حفاظت در برابر تشعشع‌ها
- دسته سوم که شامل هودها یا کلاه‌های ایمنی هستند
- دسته چهارم همراه هودها یا کلاه‌های ایمنی برای حفاظت در برابر تشعشع‌ها
راهنمای انتخاب و خرید تجهیزات حفاظتی
تجهیزات محافظتی چشم و صورت باید کاملاً استاندار باشند و با شرایط کاری فرد کاملا مطابقت داشته باشند. در هنگام انتخاب و خرید این تجهیزات بهتر است به موارد زیر توجه نمایید:
- به حد لازم بادوام و مقاوم باشد.
- در برابر خطرات احتمالی، قادر به محافظت از چشم و صورت باشد.
- در زمان استفاده از آن، فرد راحتی قابل قبولی داشته باشد و باعث اذیت وی نگردد.
- به‌راحتی تمیز شود و امکان ضدعفونی‌کردن آن وجود داشته باشد.
- زمانی که روی چشم قرار می‌گیرد نباید باعث محدودکردن دید و حرکت فرد گردد.
- طراحی مناسبی داشته باشد و در زمان استفاده از آن تداخلی با سایر وسایل حفاظت فردی مثل گوشی‌ها نداشته باشد.
